Δημήτρης Καπούνης: «Η Νάξος κυλά στο αίμα μου όπου και να είμαι»

Με σχεδόν δύο δεκαετίες στην προεδρία της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου (ΕΑΣ Νάξου), ο Δημήτρης Καπούνης έχει αναλάβει το ρόλο του καπετάνιου στις «φουρτουνιασμένες θάλασσες» της αγροτικής παραγωγής. Ο έμπειρος πρόεδρος του Συνεταιρισμού σε συνέντευξή του στο Press Workers μιλάει για την εμπιστοσύνη που του έχουν δείξει οι αγροτοκτηνοτρόφοι της Νάξου και των γύρω νησιών, τις προκλήσεις και τις δυσκολίες που έχει αντιμετωπίσει και τη σημασία της συλλογικής προσπάθειας και της ομαδικής εργασίας.

Ο κ. Καπούνης αναλύει τις πτυχές της ζωής του ως Ναξιώτης, τις προσπάθειες καταπολέμησης της απάτης στις επιδοτήσεις, τις προκλήσεις της εισαγωγής αγελάδων για την παραγωγή γραβιέρας Νάξου, καθώς και την ανησυχία του για το μέλλον της αγροτικής ζωής στις Κυκλάδες.
Φυσικά από τη συνέντευξη δε λείπει και το σχόλιο του για το αγαπημένο του κόμμα… «Μια φορά ΠΑΣΟΚ για πάντα ΠΑΣΟΚ» δηλώνει.

Πόσα χρόνια είστε πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου και πώς τα έχετε καταφέρει να κρατάτε το τιμόνι ακόμη και σε «φουρτουνιασμένους» καιρούς;

«Έχω κλείσει 17 χρόνια ως πρόεδρος από τα 20 που εκλέγομαι στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (Ε.Α.Σ.) Νάξου. Ίσως είμαι ο μακροβιότερος πρόεδρος σε Ενώσεις Συνεταιρισμών. Η εμπιστοσύνη των αγροτοκτηνοτρόφων της Νάξου και των γύρω νησιών στο πρόσωπό μου αποτελεί τιμή για μένα, αλλά και ευθύνη ανταπόκρισης κάθε φορά στις απαιτήσεις της θέσης μου και στις ανάγκες και τα προβλήματα του κόσμου που εκπροσωπώ. Τώρα, επειδή μιλάτε για «φουρτουνιασμένους καιρούς», ξέρετε ότι «ο καλός ο καπετάνιος στις φουρτούνες φαίνεται». Εκεί θα φανεί η ικανότητα και ετοιμότητά του, η αγωνιστική διάθεση, οι προτάσεις που κάνει, οι λύσεις που αναζητά και συζητά, η γνώση για το τι γίνεται σε άλλα μέρη της χώρας και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η αξιοποίηση των ευκαιριών και δυνατοτήτων σε όλη τη διαδρομή της παραγωγής και προώθησης των προϊόντων. Δεν πρέπει να παραλείψω να πω ότι σε αυτόν τον αγώνα δεν είμαι μόνος. Έχω άξιους και έμπειρους συνεργάτες στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης και στο προσωπικό της, στις πρωτοβάθμιες συνεταιριστικές οργανώσεις, στους απλούς ξωμάχους και βιοπαλαιστές αγρότες και κτηνοτρόφους. Χωρίς αυτούς δεν θα είχαμε τα θετικά αποτελέσματα που έχουμε. Αυτούς εκπροσωπώ και στην Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘ.Ε.Α.Σ.), όπου είμαι υπεύθυνος για τον κτηνοτροφικό κλάδο του πρωτογενούς τομέα της χώρας.

Πως θυμάστε να ξεκίνησε η ζωή σας; Γέννημα-θρέμμα Ναξιώτης;

«Βέβαια. Γεννήθηκα σε ένα πεδινό χωριό του νησιού, στο Γλινάδο, που βρίσκεται 6,5 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη της Νάξου, τη Χώρα. Στο χωριό αυτό η κύρια καλλιέργεια ήταν και είναι η πατάτα και στην κτηνοτροφία κυριαρχεί η αγελαδοτροφία. Έτσι, από μικρός ασχολήθηκα στην πράξη με τον πρωτογενή τομέα παραγωγής και ένιωσα στο πετσί μου το μόχθο και την αγωνία του αγρότη και του κτηνοτρόφου. Αυτό έγινε και στη διάρκεια των γυμνασιακών μου σπουδών στην πόλη, που όπως σας είπα, απείχε ελάχιστα από το χωριό μου. Δεν απομακρύνθηκα ποτέ από τη ναξιώτικη γη ακόμα και όταν δεν ήταν η γεωργία το κύριο επάγγελμά μου. Η Νάξος κυλά στο αίμα μου όπου και να είμαι. Δεν απομακρύνθηκα ποτέ μόνιμα από αυτήν και ενδιαφέρομαι για τη λύση των προβλημάτων της και πέρα από τον πρωτογενή τομέα, γιατί όλα τα θέματα του νησιού με κάποιο τρόπο συνδέονται και αυτό δεν πρέπει να το παραβλέπουν όποιοι κατέχουν θέσεις ευθύνης».

-Έχετε καταγγείλει στο πρόσφατο παρελθόν πως άτομα από την υπόλοιπη Ελλάδα δηλώνουν ψευδώς ότι διαθέτουν αγροτικά στρέμματα στη Νάξο, με σκοπό να λαμβάνουν επιδοτήσεις στερώντας έτσι χρήματα από Ναξιώτες παραγωγούς. Συνεχίζουν να το κάνουν; Πως τα καταφέρνουν; Για τι ποσά μιλάμε;

«Αυτό είναι ένα φαινόμενο που δεν συμβαίνει μόνο στη Νάξο, αλλά εμείς βγήκαμε δημόσια με θάρρος και το καταγγείλαμε, γιατί πρόκειται για εικονικές δηλώσεις, για απάτη που βλάπτει τους αγρότες, το δημόσιο χρήμα και την εικόνα της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο ίδιος, αν θυμάστε, υπέβαλα ψεύτικη δήλωση στον ΟΠΕΚΕΠΕ και μου δόθηκαν χρήματα, τα οποία, βέβαια επέστρεψα. Με την ενέργειά μου αυτή ήθελα να δείξω ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ είναι σουρωτήρι. Τι κατάφερα; Ενεργοποιήθηκαν η κυβέρνηση που άλλαξε τον διοικητή του ΟΠΕΚΕΠΕ, η Διεύθυνση Οικονομικών Ελέγχων, Επιθεώρησης και Συνεργατισμού του Υπουργείου και η Εισαγγελία Νάξου που με κάλεσε να διευκρινίσω τις καταγγελίες μου. Πώς το κάνουν; Εκμεταλλεύονται τα κενά στην Πληροφορική του ΟΠΕΚΕΠΕ, την έλλειψη ελέγχων και την έλλειψη συνεργασίας Υπουργείων Αγροτικής Ανάπτυξης και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Ελπίζω να έχουν καλυφθεί αυτά τα κενά και να μην υπάρξει ξανά εφησυχασμός, όταν το θέμα φύγει από το προσκήνιο. Τα ποσά που αποκόμισαν οι επιτήδειοι απατεώνες είναι δύσκολο να υπολογιστούν, γιατί αυτό συνεπάγεται έλεγχο σε βάθος χρόνου και όχι μόνο με βάση τις μεμονωμένες καταγγελίες. Αν υπάρχει πολιτική βούληση και συνεργασία των εμπλεκόμενων φορέων, μπορεί να χυθεί φως σε αυτή τη δυσώδη υπόθεση».

Γιατί πρέπει να εισάγουμε αγελάδες από το εξωτερικό για να παράγουμε γραβιέρα Νάξου;

«Καλό ερώτημα. Στην Ελλάδα δεν έχουμε τέτοια δυνατότητα μαζικής προμήθειας γαλακτοφόρων αγελάδων. Η Ολλανδία έχει παράδοση και φήμη στην ανατροφή και εμπορία παραγωγικών αγελάδων. Βέβαια, όταν τα ζώα έρχονται στο νησί… ναξοποιούνται, εγκλιματίζονται στον ελληνικό Νότο και εκτρέφονται από τη δική μας χλωρίδα. Εδώ είναι και το κουμπί. Επειδή η γραβιέρα μας είναι Π.Ο.Π., πρέπει η τροφή, κατά την ευρωπαϊκή νομοθεσία, να στηρίζεται στη χλωρίδα του τόπου παραγωγής του τυριού. Επίσης, δεν μπορούμε να φέρνουμε από αλλού γάλα, αν δεν έχουμε επαρκή ποσότητα για την παραγωγή γραβιέρας. Γι’ αυτό αγωνιζόμαστε να λυθεί το αρδευτικό πρόβλημα. Ένα φράγμα στο νησί περιμένουμε 15 χρόνια να γίνει. Από το 2009. Αγωνιζόμαστε για φτηνές ζωοτροφές, ειδικά εμείς οι νησιώτες, λόγω ακριβώς της νησιωτικότητας».

Αγρότες και κτηνοτρόφοι στις Κυκλάδες. Πόσοι έχουν απομείνει πια;

«Οι κατά κύριο επάγγελμα λιγοστεύουν, επειδή υπάρχουν άλλες πιο κερδοφόρες δραστηριότητες και επειδή το κόστος παραγωγής είναι πλέον αβάστακτο, όχι απλά δυσβάστακτο. Η ορεινή Νάξος έχει ερημώσει. Ο υπερτουρισμός θα απορροφήσει, αν δεν πάρουμε γρήγορα και επαρκή μέτρα, τον πρωτογενή τομέα και αν αυτό συμβεί σε ένα νησί με την παράδοση και την παραγωγή της Νάξου, καταλαβαίνετε τι επιπτώσεις θα έχει στο περιβάλλον, στην τοπική και εθνική οικονομία».

Έχετε συναντηθεί με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Λευτέρη Αυγενάκη; Εκτιμάτε πως είναι ένας υπουργός που βρίσκεται κοντά στον παραγωγικό τομέα;

«Δεν θα προσωποποιήσω το αγροτικό πρόβλημα. Έχω γνωρίσει πολλούς υπουργούς πριν από τον κ. Αυγενάκη. Όλοι είχαν καλές προθέσεις. Οι πολιτικές, όμως, είναι αυτές που μετράνε και η ανταπόκριση στις ανάγκες και στις συνθήκες που κάθε φορά παρουσιάζονται. Μπορεί η Ε.Ε. να επηρεάζει σε καθοριστικό βαθμό τις πολιτικές και τις χρηματοδοτήσεις στον πρωτογενή τομέα, αλλά κι εμείς, ως κράτος-μέλος, έχουμε περιθώρια επηρεασμού των κοινοτικών αποφάσεων, όπως έγινε με τις τελευταίες αγροτικές κινητοποιήσεις, και άσκησης εθνικών πολιτικών, καλύτερης οργάνωσης, εφαρμογής παντού της αρχής της νησιωτικότητας κ.λπ. Ο σημερινός υπουργός κατάγεται από μεγάλη αγροτική περιοχή και ξέρει τα προβλήματα. Συνεργαζόμαστε μαζί του, όπως με τις προηγούμενες πολιτικές ηγεσίες, και περιμένουμε να ακούσει τη φωνή του αγροτικού κόσμου και να ανταποκριθεί στην ανάγκη να κρατηθεί αυτός ο κόσμος με αξιοπρέπεια στις ρίζες του».

Από πότε ΠΑΣΟΚ και γιατί;

«Μια φορά ΠΑΣΟΚ, για πάντα ΠΑΣΟΚ. Ακούστε, εγώ έζησα τα εφηβικά μου χρόνια με την ελπίδα της Αλλαγής, μήνυμα που είχε θετικό αντίκτυπο και στον αγροτικό τομέα. Αυτό έγινε στην πράξη με τις κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ. Άλλαξε η όψη της υπαίθρου. Ειδικά στα νησιά μας έγιναν αλλαγές στη διοίκηση, στην υγεία, στην οικονομία, στην κοινωνία, αλλαγές πρωτόφαντες. Για ιδεολογικούς λόγους, λοιπόν, είμαι ΠΑΣΟΚ από τα «γεννοφάσκια» μου, αλλά αυτή η τοποθέτηση ενισχύθηκε από την κυβερνητική πρακτική αυτού του κόμματος. Αυτό με κάνει να είμαι και σήμερα σε αυτό τον πολιτικό χώρο, χωρίς ιδιοτέλεια, αλλά και χωρίς να συγχέω την κομματική μου τoποθέτηση με τη συνδικαλιστική και συνεταιριστική μου δράση και την αναγνώριση και τον σεβασμό αυτών που έχουν άλλες πολιτικές απόψεις. Τον αγροτικό κόσμο των νησιών που εκπροσωπεί η ΕΑΣ τον συνδέουν τα κοινά προβλήματα και η κοινή έγνοια για τη λύση τους».

Η ΕΑΣ Νάξου είναι απλά μία Ένωση ή ένα Project που μπορεί να κρατήσει ανθρώπους στον τόπο τους; Και κατά πόσο ένα τέτοιο project το στηρίζουν οι κυβερνήσεις;

«Είναι μια συνεταιριστική οργάνωση, από τις πιο δραστήριες στον ελληνικό χώρο, με πρωτοποριακές δράσεις και εξαγωγικό προσανατολισμό. Η σχέση της με τους ανθρώπους της πρωτογενούς, αλλά και τριτογενούς παραγωγής είναι αμφίδρομη. Η δράση και η ενδυνάμωσή της βοηθά τον τόπο, βοηθά τους παραγωγούς και γι’ αυτό αυτοί τη στηρίζουν. Όσο για τις κυβερνήσεις, η στάση τους απέναντι στο συνεταιριστικό κίνημα δεν ήταν η ίδια. Άλλες το ενίσχυαν (εδώ βάζω, φυσικά, το ΠΑΣΟΚ) και άλλοι το αγνοούσαν ή έθεταν ασφυκτικούς περιορισμούς στην ανάπτυξή του».

Τι είναι αυτό που σας ηρεμεί στη Νάξο και τι αυτό που σας φοβίζει για επόμενα χρόνια;

«Με ηρεμεί η θάλασσα. Αυτήν χαίρομαι, όποτε ευκαιρώ. Αλλά και η ναξιώτικη φύση. Και το χαμόγελο του απλού ξωμάχου, όταν λύνεται κάποιο πρόβλημά του. Με φοβίζει η κλιματική κρίση που χτυπά δυνατά την πόρτα μας. Η αδυναμία των κυβερνήσεων να χαράξουν μια πολιτική βιώσιμης γεωργίας και ισόρροπης ανάπτυξης. Η ερημοποίηση περιοχών που οι κάτοικοί τους ανήκουν κατά πολύ σε μη παραγωγικές ηλικίες. Ο υπερτουρισμος που θα απορροφήσει μεγάλο μέρος του πρωτογενούς τομέα. Αυτά με φοβίζουν στον δικό μου τομέα δράση».