Αγροτικοί συνεταιρισμοί στην Ελλάδα: Και τώρα τι;

Του Γιώργου Λαμπίρη

Οι εγχώριοι αγροτικοί συνεταιρισμοί έχουν σε μεγάλο βαθμό στοχοποιηθεί κατά το παρελθόν για λανθασμένους χειρισμούς και παθογένειες που οδήγησαν σε ηχηρές πτώσεις και αποτυχίες πολλών από αυτούς µέσα στα χρόνια.

Παρ’ όλα αυτά, υπήρξαν το τελευταίο διάστημα και σημαντικές εξαιρέσεις, µε το συνεταιριστικό κίνημα να αναδεικνύεται στο επιχειρηματικό προσκήνιο της Ελλάδας και του εξωτερικού. Μέσα από την υλοποίηση σημαντικών επενδύσεων, τη σύναψη επιχειρηματικών και εμπορικών συμφωνιών, αλλά και µε τη δημιουργία µαρκών που αυτήν τη στιγμή έχουν αφήσει έντονο το αποτύπωμά τους είτε εντός είτε εκτός της χώρας.

Η Πίνδος είναι αυτήν τη στιγμή βάσει τζίρου ο µμεγαλύτερος αγροτικός συνεταιρισμός της χώρας. Και η πραγματικότητα είναι ότι τα κοτόπουλα Πίνδου έχουν φτάσει, εκτός από την Ελλάδα, να πωλούνται και σε χώρες του εξωτερικού, και µμάλιστα σε αραβικά κράτη όπως το Ντουµπάι, όπου πρόσφατα ο συνεταιρισμός συµµετείχε στη διεθνούς βεληνεκούς έκθεση Gulfood 2024.

Τζίρος στο κατώφλι των 400 εκατομμυρίων ευρώ

Το 2024 φέρνει για την Πίνδο την ολοκλήρωση επενδυτικού προγράµµατος συνολικού ύψους 45 εκατοµµυρίων ευρώ για τη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων παραγωγής και την προσθήκη µμηχανολογικού εξοπλισµού. Το πρόγραµµα αφορούσε την κατασκευή νέων εργοστασίων, επέκταση στην παραγωγή προψηµένων προϊόντων, την κατασκευή νέου πτηνοσφαγείου, το νέο εργοστάσιο ζωοτροφών, καθώς και την κατασκευή φωτοβολταϊκών για ενεργειακό συμψηφισμό.

Φέτος ολοκληρώνεται η επένδυση για τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Αυτή την περίοδο βρίσκεται σε διαδικασία αδειοδότησης το επενδυτικό σχέδιο κατασκευής µονάδας βιοαερίου, ύψους 12 εκατοµµυρίων ευρώ, µε αντικείµενο την αξιοποίηση των υποπροϊόντων σφαγής, και αφορά τις επενδύσεις που θα υλοποιηθούν κατά τα έτη 2025-2027. Σκοπός κατά τη συγκεκριµένη τριετία, εκτός από την κατασκευή της µονάδας βιοαερίου, είναι να προστεθούν και άλλοι φωτοβολταϊκοί σταθµοί στα εργοστάσια του Συνεταιρισµού.

Κατά τη διάρκεια του 2023 ο κύκλος εργασιών της εταιρείας κινήθηκε για πρώτη φορά κοντά στα 400 εκατοµµύρια ευρώ µαζί µε τη θυγατρική Αγροζωή, που παράγει επίσης κοτόπουλα στην Εύβοια, από 337 εκατοµµύρια ευρώ που ήταν ο τζίρος του Συνεταιρισμού το 2022.

Το παράδειγμα της ΕΒΟΛ

Ακόμα ένα ισχυρό παράδειγμα επιχειρηματικότητας στον τομέα του συνεταιρίζεσθαι αποτελεί η ΕΒΟΛ, η συνεταιριστική βιομηχανία της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Βόλου. Έχει καταφέρει, µμάλιστα, να κατακτήσει σημαντικό µμερίδιο και παρουσία στην αγορά του φρέσκου γάλακτος τα τελευταία χρόνια και διακριτή θέση στα ψυγεία των ελληνικών αλυσίδων σούπερ-µάρκετ.

Τα συνολικά της έσοδα ανήλθαν το 2022 στο ποσό των 19.090.000 ευρώ, αυξηµένα κατά 11% σε σύγκριση µε το 2021. Πρόσωπο που θεωρείται ο εμπνευστής της δηµιουργίας της ΕΒΟΛ είναι ο Νικήτας Πρίντζος, ο οποίος έφυγε πρόωρα από τη ζωή τον Μάρτιο του 2022.

O ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού και τα ροδάκινα Velvita

O ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού µπορεί να µην είναι γνωστός στο ευρύ κοινό, ωστόσο έχουν γίνει ιδιαίτερα γνωστά τα ροδάκινα που παράγουν οι αγρότες-µέλη του, που φέρουν την εµπορική ονοµασία Velvita. Mάλιστα ο συνεταιρισµός πρόκειται να υλοποιήσει ευρύ πλάνο επενδύσεων στο χρονικό διάστηµα 2027-2030 µε τη δηµιουργία νέου εργοστασίου µεταποίησης προϊόντων παραγωγής του Συνεταιρισµού, όπως θα είναι τα τσιπς φρούτων.

Το κόστος για την επένδυση αυτή θα φτάσει τα 8,5 εκατοµµύρια ευρώ και θα αποτελέσει μέρος συνολικού επενδυτικού πλάνου για τα συγκεκριμένα έτη που θα ανέλθει στα 16,8 εκατομµύρια ευρώ. Ο ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού ιδρύθηκε το 1917 και σήµερα απαρτίζεται από 350 ενεργά µέλη, µε συνολικά 6.500 στρέµµατα καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Διατηρεί συνεργασίες µε παραγωγούς και οργανώσεις παραγωγών από όλη την Ελλάδα, απασχολεί 15 άτομά µόνιµο προσωπικό σε Βελβεντό αλλά και στο υποκατάστημά της Αθήνας στην Κεντρική Αγορά Αθηνών, ενώ συνολικά απασχολεί 80 έως 100 άτομά ως εποχικό προσωπικό κατά την περίοδο της συγκομιδής.

Η Mediterra και η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών

Από το κάδρο δεν λείπει η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου, η οποία, εκτός από τη λειτουργία της ως αγροτικός συνεταιρισμός, διατηρεί συµµετοχή και στην εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών Mediterra, που διαχειρίζεται τα καταστήματα Mastiha Shop, τα οποία έχουν εδραιωμένη παρουσία στη λιανική και έχουν καταφέρει να αποτελούν υπολογίσιµη δύναµη στον τοµέα τους. Η Μediterra, στην οποία συµµετέχουν µετοχικά η Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου, το Zaitech Fund (κεφάλαιο επενδυτικών συµµετοχών της Attica Bank) και η εταιρεία καλλυντικών Κορρές, έχει θέσει ως στρατηγικές προτεραιότητες για τα επόµενα χρόνια την εντατικότερη αξιοποίηση της φαρµακευτικής χρήσης της
µαστίχας σε συνδυασµό µε την ενίσχυση της επιστηµονικής έρευνας, καθώς και την κυκλοφορία τόσο νέων προϊόντων όσο και προϊόντων µε προστιθέµενη αξία, τα οποία µπορούν να αποφέρουν και µεγαλύτερα περιθώρια κέρδους.

Πρόσφατα η Mediterra παρουσίασε ένα βήμα καινοτομίας στα τρόφιμα µε τη νέα σειρά προϊόντων σε σκόνη, όπως γιαούρτι, τζατζίκι, σκόνη χιώτικου µμανταρινιού για ζαχαροπλαστική, σάλτσα ντομάτας, φάβα από χιώτικα κουκιά. Πρόκειται για προϊόντα που µμεταποιούνται µε τη µμέθοδο της κρυοξήρανσης, ενώ οι πρώτες ύλες προέρχονται από τις ιδιόκτητες εκτάσεις καλλιέργειας 130 στρεµµάτων που έχει δημιουργήσει η επιχείρηση στη Χίο. Κατά την εφαρμογή της κρυοξήρανσης η Mediterra επεξεργάζεται τα προϊόντα, αφαιρώντας την υγρασία, µε σκοπό να δημιουργήσει προϊόντα µε µακρά διάρκεια λήξης, έως και δύο χρόνια.

Η Αμφιλοχίας Γη και η είσοδος στον ΑΒ

Στους ισχυρούς παίκτες της συνεταιριστικής δραστηριότητας είναι και η γαλακτοβιομηχανία Αµφιγάλ και πλέον Αµφιλοχίας Γη, η οποία ανήκει στην Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Αγρινίου. Τα πέντε προϊόντα που παράγει η γαλακτοβιομηχανία στις εγκαταστάσεις της στην Κεχρινιά Αιτωλοακαρνανίας είναι η φέτα, η κεφαλογραβιέρα, η γραβιέρα Αµφιλοχίας, το πεκορίνο και το τσαλαφούτι. Σχεδόν στο σύνολό τους τα συγκεκριµένα προϊόντα διατίθενται αποκλειστικά στην Ελλάδα στα καταστήµατα της ΑΒ Βασιλόπουλος, ενώ ένα µέρος των πωλήσεών της –έως και 10%– προέρχεται από τις εξαγωγές. Το 2022 ο κύκλος εργασιών της Αµφιλοχίας Γη ανήλθε σε περίπου 7 εκατοµµύρια ευρώ, ενώ το 2023 θα ανέλθει σε περίπου 12 εκατοµµύρια ευρώ. Η συνεταιριστική επιχείρηση έχει δώσει έµφαση τα τελευταία χρόνια και στις εξαγωγές. Τα προϊόντα της διατίθενται στις Ηνωµένες Πολιτείες και στο Ηνωµένο Βασίλειο και στόχος είναι τα επόµενα χρόνια η περαιτέρω διεύρυνση της διεθνούς της δραστηριότητας.

Ο συνεταιρισμός της Νάξου

Η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισµών Νάξου, η οποία φηµίζεται για την πατάτα Νάξου αλλά και τη γραβιέρα που παράγεται στο νησί των Κυκλάδων, έχει συµπράξει µεταξύ άλλων µε τον Μπάρµπα Στάθη για κοινό προϊόν κατάψυξης.

Ωστόσο κάνει και βήµα στην παραγωγή και τυποποίηση έξτρα παρθένου ελαιολάδου, καθώς πρόσφατα προχώρησε στην εξαγορά του 51% της εταιρείας τυποποίησης “Κυκλάδι” – ακόµα µία κίνηση που σχετίζεται µε την είσοδο στην προψηµένη κατεψυγµένη πατάτα.

Από την άλλη, η γραβιέρα Νάξου αποτελεί το κύριο εξαγωγικό προϊόν που παράγει και διαθέτει ο Συνεταιρισµός της Νάξου, το οποίο αποφέρει περίπου το 42% του κύκλου εργασιών του ετησίως. Αυτή την περίοδο γίνονται προσπάθειες ενίσχυσης του εξαγωγικού του εκτοπίσµατος από το 10% επί του τζίρου, που είναι σήµερα, σε µεγαλύτερο ποσοστό στο προσεχές διάστηµα. Ο κύκλος εργασιών της ΕΑΣ Νάξου το 2022 ήταν 25,5 εκατοµµύρια ευρώ και το 2023 άγγιξε τα 26,3 εκατοµµύρια ευρώ.

Συνεταιρισμός Καλαβρύτων: Πρωτιά σε πωλήσεις στη βαρελίσια φέτα

Σταθερή είναι, όµως, και η παρουσία του Συνεταιρισµού Καλαβρύτων, που, µε βασικό του προϊόν τη φέτα ΠΟΠ, έχει αποκλειστική συνεργασία µε τον Σκλαβενίτη, στον οποίο τα τελευταία χρόνια διαθέτει και φρέσκο αγελαδινό γάλα. Μάλιστα, ο συγκεκριµένος συνεταιρισµός είναι κυρίαρχος σε πωλήσεις στην Ελλάδα στη βαρελίσια φέτα, πάνω από µεγάλες βιοµηχανίες της αγοράς όπως είναι η Δωδώνη. Ο κύκλος εργασιών για το 2023 άγγιξε 50 εκατοµµύρια ευρώ, µε το µεγαλύτερο µέρος του τζίρου να προέρχεται από την αποκλειστική συνεργασία µε τον όµιλο Σκλαβενίτη. Στόχος είναι η ανάπτυξη των εξαγωγών τα επόµενα χρόνια, οι οποίες αυτήν τη στιγµή δεν υπερβαίνουν το 8% του συνολικού τζίρου.

πηγή:www.forbesgreece.gr